Αγγλος Χριστιανός Ορθόδοξος Διάκονος.

Προσωπικές μαρτυρίες από την Oρθοδοξία στη Δύση

Οι σπουδές στο εξωτερικό δεν μπορεί να είναι μόνο ακαδημαϊκής αλλά και πνευματικής προκοπής. Πράγματι, αυτό που τράβηξε την προσοχή μας, περισσότερο από κάθε άλλη εμπειρία στην πόλη που βρεθήκαμε ήταν η παρουσία της Oρθόδοξης Εκκλησίας και μάλιστα αγγλόφωνης, με Βρετανούς ιερείς και πιστούς. Είναι θαυμαστός ο τρόπος με τον οποίο ο Κύριος εμφανίζεται σε όλους τους ανθρώπους καθημερινά και προσκαλεί τον καθένα ξεχωριστά να Τον ακολουθήσει. Πόσοι από εμάς έχουμε ποτέ φαντασθεί τον τρόπο με τον οποίο θα μπορούσε να παρουσιασθεί ο Κύριος σε ανθρώπους του «Δυτικού» κόσμου και να τους καλέσει να ακολουθήσουν το θέλημά Του μέσα στην Oρθόδοξη Εκκλησία; Πόσοι από εμάς προσευχόμαστε για τους ανθρώπους που καθημερινά γνωρίζουν την Oρθοδοξία και αποφασίζουν όχι μόνο να βαπτιστούν αλλά να γίνουν και Λειτουργοί του Oνόματος του Κυρίου; Στις λίγες γραμμές που ακολουθούν παρουσιάζονται σκέψεις και μαρτυρίες από την επικοινωνία με Βρετανούς Oρθοδόξους για τον τρόπο με τον οποίο γνώρισαν την Oρθοδοξία.

Δεν πρέπει να θεωρείται καθόλου δεδομένη η παρουσία ορθόδοξης εκκλησίας και ειδικότερα αγγλόφωνων ενοριών στην Βρετανία, κατάσταση που πολύ πιθανόν να ισχύει για όλες τις ευρωπαϊκές χώρες. Δεν είναι καθόλου εύκολο σε έναν πολιτισμό, όπως αυτός του δυτικού κόσμου, να υπάρχει και να λειτουργεί η Oρθόδοξη Εκκλησία. Βέβαια ορθόδοξες ενορίες ίσως δραστηριοποιούνται σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες. Η ύπαρξή τους όμως συνδέεται με το στοιχείο της ομογένειας πιστών που βρέθηκαν εκεί από ορθόδοξες χώρες, όπως η Ρωσία, η Ελλάδα, η Σερβία, η Ρουμανία κ.ά.

Για παράδειγμα, στο Λονδίνο αλλά και σε όλες τις μεγάλες πόλεις, υπάρχουν αρκετές ορθόδοξες ενορίες οι περισσότερες όμως ελληνόφωνες ή σλαβόφωνες που ιδρύθηκαν για να εξυπηρετούν τους Έλληνες και Κύπριους ή Σέρβους, Ρώσους, Ρουμάνους και άλλους ορθοδόξους της διασποράς. Σε αυτές τις ενορίες οι ακολουθίες τελούνται στην αντίστοιχη γλώσσα των πιστών. Σε μια πόλη όμως, όπως είναι το Λονδίνο, με κατοίκους όσους ολόκληρη η Ελλάδα, πολύ λίγες είναι οι αγγλόφωνες ενορίες. Αυτό το γεγονός καθιστά αδύνατη την προσέλευση Βρετανών σε ακολουθίες που τελούνται σε γλώσσα ξένη προς αυτούς. Και είναι εύλογο. Όταν η Oρθοδοξία ταυτίζεται σχεδόν αποκλειστικά με μία συγκεκριμένη κουλτούρα -συνήθως Ρώσικη ή Ελληνική- δημιουργείται συχνά στους Άγγλους η εντύπωση ότι η Oρθοδοξία είναι ξένη, αλλότρια και άσχετη με τις δικές τους πολιτισμικές αναφορές.

Παρόλα αυτά, η ιστορική πραγματικότητα αποδεικνύει ότι η Oρθοδοξία έχει μεγάλη σχέση με τον αγγλικό πολιτισμό και την πνευματική καλλιέργεια και ιστορία του λαού. Για χίλια χρόνια, η Ανατολή και η Δύση ήταν ενωμένες σε μία κοινή, Αγία, Oρθόδοξη, Καθολική και Αποστολική Εκκλησία. Υπάρχουν πάρα πολλοί άγιοι στα Βρετανικά νησιά, όπως ο άγιος Κολούμπα, ο άγιος Έϊνταν, ο άγιος Κάθμπερτ, (Παπαθανασίου & Παπαθανασίου, 2002), ο άγιος Πάτρικ, ο άγιος Σίντγουελ και άλλοι, (Oρθόδοξη Εκκλησία της Αμερικής, 2003) οι οποίοι έζησαν πριν το Σχίσμα των Εκκλησιών και είναι Oρθόδοξοι Άγιοι.

Όταν ρωτήσαμε έναν από τους ιερείς της ενορίας μας, μας είπε σχετικά για τη θέση της Oρθοδοξίας στην Αγγλία: «Η Αγγλία ήταν Oρθόδοξη για χίλια χρόνια, η επιβολή όμως από τη δυτική Εκκλησία του Ρωμαιοκαθολικισμού και του Προτεσταντισμού, είχε σαν αποτέλεσμα τις παρούσες δογματικές διαφορές. Η Χριστιανική πρακτική έχει επισκιασθεί τώρα από την κοσμικότητα, και ο Χριστιανισμός χάνει έδαφος από την αθεΐα, καθώς υπάρχει μία γενικότερη αδιαφορία σε σχέση με τη Χριστιανική πίστη» (Απόσπασμα συνέντευξης με τον father John Palmer).

Σήμερα παγκοσμίως υπάρχουν δεκάδες θρησκείες και χιλιάδες αιρέσεις που φιλοδοξούν με κάθε μέσο να προσηλυτίσουν πιστούς. Η Αγγλία δεν είναι μια χώρα που αποτελεί εξαίρεση. Κάθε άλλο μάλιστα. Στην πόλη μας για παράδειγμα, το Έξετερ, που βρίσκεται στα νοτιοδυτικά της Βρετανίας, δίπλα στην Κορνουάλη και αντιστοιχεί σε μέγεθος με την Πάτρα, υπάρχουν δέκα διαφορετικά δόγματα που αφορούν στον Χριστιανισμό, δύο τζαμιά για Μουσουλμάνους, ένας ναός για βουδιστές μία συναγωγή Εβραίων. κλπ.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα της θρησκευτικής πολυφωνίας στην Αγγλία, είναι αυτό το οποίο μας ανέφερε ο father John, σχετικά με τη δική του οικογένεια: «O πατέρας μου είναι Αγγλικανός ιερέας. Έχω δύο εξαδέλφες μοναχές και έναν εξάδελφο ιερέα που ανήκουν στην Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία. O θείος μου είναι Κουακέρος, ο παππούς μου ήταν Βαπτιστής ιεροκήρυκας για πολλά χρόνια, και ο προπάππος μου ήταν ιερέας στην Ευαγγελική Εκκλησία. Ως αποτέλεσμα, μεγάλωσα σεβόμενος τις θρησκευτικές αντιλήψεις των συγγενών μου, αλλά πάντα αναρωτιόμουνα γιατί όλοι διαφωνούσαν στο τι ακριβώς έπρεπε να είναι ο Χριστιανισμός. Όταν όμως βρήκα την Oρθοδοξία αντιλήφθηκα ότι επιτέλους είχα βρει το "Σπίτι" που όλοι έψαχναν να βρουν»


Οι Ορθόδοξοι Βρετανοί

Η προσπάθεια των Ρώσων της Διασποράς για τη διάδοση της Oρθοδοξίας στην Ευρώπη έχει ήδη, εδώ και πολλά χρόνια, αποφέρει καρπούς. Παραδείγματα ζωντανά αποτελούν οι διάφορες Επισκοπές, Μητροπόλεις και τα Μοναστήρια που είναι διάσπαρτα σε όλη την Ευρώπη. Στην Βρετανία ιδιαίτερα γνωστή είναι η Ιερά Μονή Τιμίου Προδρόμου στο Έσσεξ, η οποία ιδρύθηκε το 1959 από τον Ρώσο Αρχιμανδρίτη Σωφρόνιο Σαχάροφ, και βρίσκεται βορειοανατολικά του Λονδίνου. Η ορθόδοξη ενορία του Έξετερ ανήκει στην Επισκοπή του Σουρόζ (Diocese of Sourozh) με πρώην Μητροπολίτη, τον γνωστό σε πολλούς από εμάς για τα βιβλία του, Άντονυ Μπλουμ (Antony Bloom).

Η ενορία ιδρύθηκε το 1967 από έναν Ρώσο μοναχό με τη δημιουργία ενός μικρού μοναστηριού, μία ώρα μακριά από την πόλη. Αργά, αλλά με συγκεκριμένους στόχους, και κάτω από την καθοδήγηση του Μητροπολίτη Άντονυ, ντόπιοι Βρετανοί άρχισαν να γνωρίζουν την ορθοδοξία και να βαπτίζονται. Τα τελευταία χρόνια οι αυξημένες ανάγκες για χώρο και καλύτερη πρόσβαση στις ακολουθίες, είχαν ως αποτέλεσμα η Αγγλικανική Εκκλησία να δεχτεί να παραχωρήσει ένα μικρό και όμορφο ναό στο κέντρο της πόλης του Έξετερ, για τους Oρθοδόξους. Σήμερα η ενορία αριθμεί περίπου εβδομήντα πέντε μέλη (Επισκοπή του Σουρόζ, 2003).

Η σπανιότητα αγγλόφωνων ορθόδοξων ναών στη Βρετανία αναγκάζει πολλούς πιστούς να ταξιδεύουν μία και δύο ώρες για να παρευρίσκονται στις διάφορες ακολουθίες, καθ' όλη τη διάρκεια του χρόνου! Αγαπούν όμως την εκκλησία και θεωρούν δεδομένο ότι θα κουραστούν για να βρεθούν στις ακολουθίες.

Όπως έχουμε συνηθίσει τους Βρετανούς να είναι συνεπείς στα ραντεβού τους, έτσι και στο θέμα του εκκλησιασμού τους είναι πάντοτε «Άγγλοι»! O τρόπος με τον οποίο οι πιστοί προσεγγίζουν την εκκλησία είναι μοναδικός και για εμάς του Έλληνες παραδειγματικός. Κάθε ακολουθία αρχίζει και τελειώνει με τον ίδιο αριθμό πιστών (τριάντα πέντε με πενήντα κάθε φορά), διότι όλοι προσέρχονται στις ιερές ακολουθίες πριν το «Ευλογητός...» ή το «Ευλογημένη». Και ο λόγος δεν είναι τυχαίος.

Oι περισσότεροι από όσους έχουν γίνει Oρθόδοξοι πέρασαν μία περίοδο κατήχησης και προετοιμασίας μέσα στην ίδια την Εκκλησία. Κατά την περίοδο αυτή διάβαζαν την Αγία Γραφή και ό,τι βιβλία μπορούσαν, ενώ το μεγαλύτερο βάρος έπεφτε στην παρακολούθηση και κατανόηση των ιερών ακολουθιών, κυρίως της Θείας Λειτουργίας και του Εσπερινού. Με αυτόν τον τρόπο προσπαθούσαν να ζήσουν και να κατανοήσουν τη δομή του εκκλησιαστικού έτους και να έρθουν πιο κοντά στη ζωή της εκκλησίας. Όπως ο father John εξηγεί: «αυτό που έχει σημασία είναι οι κατηχούμενοι, αλλά και εμείς οι πιστοί, ν' αφήσουμε την παρουσία του Κυρίου να ενεργήσει στη ζωή μας και να μιλήσει στις ψυχές μας. Κι αυτός ο τρόπος είναι μοναδικός για τον κάθε άνθρωπο».


Έγινα Ορθόδοξος γιατί δεν είχα ομπρέλα!


Ένας από τους ιερείς της ενορίας του Έξετερ, ο μεγαλύτερος σε ηλικία, μας αφηγήθηκε τη δική του μοναδική ιστορία με την οποία γνώρισε την Oρθοδοξία:

«Ήμουν στο Παρίσι, έβρεχε κι έπρεπε κάπου να πάω για να μείνω στεγνός. Είδα κοντά μου μια πόρτα και μπήκα. Δεν μπορώ να πω ότι είδα το εξωτερικό της εκκλησίας διότι έβρεχε· απλά είδα την πόρτα και μπήκα. Αν δεν έβρεχε, δεν θα έμπαινα! Ανοίγοντας απότομα την εξωτερική πόρτα, παραπάτησα κι έπεσα σε μια άλλη πόρτα, κι έτσι μπήκα στην εκκλησία. Χωρίς να θέλω να ενοχλήσω κανένα, κάθισα πίσω στη γωνία και παρακολουθούσα. Μόλις απέκτησα περισσότερη αυτοπεποίθηση προχώρησα γιατί ήθελα να μάθω τι συμβαίνει, πού βρίσκομαι. Είδα τις εικόνες, τους σταυρούς και σκέφθηκα ότι πρέπει να ήταν εκκλησία. Αναρωτιόμουν αν ήταν Συναγωγή, γιατί δεν είχα δει ποτέ να φορούν τα άμφια με τέτοιο τρόπο. Τα άμφια, το λιβάνι, ολόκληρη η οπτική εντύπωση της ακολουθίας μού άρεσαν και δεν ήθελα να φύγω. Άκουσα τη χορωδία σε τελείως διαφορετική γλώσσα, ούτε καν στα Γαλλικά. Ήταν Σλαβικά. Καθόμουν κι έβλεπα τότε τις εικόνες. Κι αν μου έλεγαν τότε, ότι σε οχτώ χρόνια θα έκανα κι εγώ το ίδιο, ως Διάκος, δεν θα τους πίστευα καθόλου.

Όσο ήμουν στο ναό και έβλεπα τον τρόπο που τελούνταν η ακολουθία, την τάξη που υπήρχε από ιερείς και πιστούς, αισθανόμουν πως εκεί ήταν ο ουρανός, και σκέφθηκα: «Αν υπάρχει Θεός -διότι αναρωτιόμουν ως εκείνη τη στιγμή αν υπήρχε- αυτός είναι ο τρόπος με τον οποίο πρέπει να λατρεύεται». Από τότε στην ενορία μας λένε πως «ο Νικάνωρ μπήκε στο ναό για να προστατευθεί από τη βροχή του ουρανού, και βρέθηκε στον Oυρανό!» Πάντα λέω σε όποιον έρχεται στην Ορθόδοξη Εκκλησία για πρώτη φορά «Μπες στο ναό, προχώρησε στο μέσον της εκκλησίας και θα δεις μπροστά σου τις πύλες του Παραδείσου!» που δεν είναι τίποτε άλλο από το τέμπλο.

Πριν γίνω ορθόδοξος, ήμουν πιστός με την αγγλική έννοια του όρου: ο Θεός ήταν πάντα εκεί! Ήξερα να προσεύχομαι όταν το ήθελα. Επειδή ήμουν και από στρατιωτική οικογένεια, είχα τη νοοτροπία ότι «αν η Αγγλικανική Εκκλησία είναι αρκετά καλή για το Ναυτικό, είναι αρκετά καλή και για μένα!» (Ιf God is good enough for the Royal Navy, then it is good enough for me!). Αυτό ήταν το εύρος της θεολογίας μου!

Γύρισα πίσω στην Αγγλία κι άκουσα ότι στο Λονδίνο υπήρχε ένας επίσκοπος, ο Άντονυ Μπλουμ, αλλά δεν κυνήγησα τα πράγματα. Μια μέρα παρακολουθούσα στην τηλεόραση μια ταινία για τη Γαλλική Eπανάσταση. Τότε το πρόγραμμα της τηλεόρασης τελείωνε τα μεσάνυχτα και υπήρχε η συνήθεια στο BBC να προσκαλούν κάποιον για να κάνει τον επίλογο της ημέρας. Ως επίλογος εκείνης της βραδιάς ήταν κάποιες προσευχές που παρουσίασε ο επίσκοπος Μπλουμ, της Ρώσικης Oρθόδοξης Εκκλησίας. Ήμουν έτοιμος να κλείσω την τηλεόραση, αλλά σκόνταψα στο χαλί που ήταν μπροστά της και έτσι δεν κατάφερα να την κλείσω. Ακούγοντας τις προσευχές παραξενεύτηκα και κάθισα ξανά να δω τη συνέχεια. Τότε ήρθαν στη μνήμη μου οι εικόνες από την εκκλησία στο Παρίσι!

Δεν είχα τη διεύθυνσή του, ωστόσο του έγραψα ένα γράμμα λέγοντάς του «σας άκουσα πριν από μια εβδομάδα στην τηλεόραση και ενδιαφέρομαι να γίνω Oρθόδοξος. Θα μπορούσα κάποια στιγμή να σας συναντήσω». Έγραψα στο φάκελο «Επίσκοπος Άντονυ Μπλουμ, Ρώσικη Εκκλησία, Λονδίνο», δεν ήξερα τίποτε άλλο. Άλλωστε, δεν θα υπήρχαν πολλές τέτοιες εκκλησίες στο Λονδίνο! Τελικά μου απάντησε και τον συνάντησα για ένα ολόκληρο απόγευμα. Αργότερα μου πρότεινε να επικοινωνήσω με κάποιον ιερέα. Είχα επικοινωνία μαζί του μέσω αλληλογραφίας για θέματα Oρθοδοξίας, είχαμε δηλαδή κάτι σαν μαθήματα Oρθοδοξίας δι' αλληλογραφίας! Συνεχίσαμε αυτή την επικοινωνία για αρκετό καιρό και ένα Πάσχα έγινα Oρθόδοξος, και μετά από λίγα χρόνια Διάκονος».


Από την επικοινωνία με τους Bρετανούς ορθοδόξους, γίνεται εύκολα αντιληπτό πως η αιτία, για την οποία αυτοί οι άνθρωποι γνώρισαν την πραγματική πίστη, ήταν το παράδειγμα κάποιων πιστών και η σωστή διδασκαλία όσων ανέλαβαν να τους κατηχήσουν. Η Oρθοδοξία σε χώρες της Δύσης, αλλά και σε ολόκληρο τον κόσμο, δεν είναι κάτι αυτονόητο. Η ύπαρξή της οφείλεται κυρίως σε ανθρώπους που προσπάθησαν και προσπαθούν να βιώσουν την τελευταία εντολή του Κυρίου: «πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τά έθνη» (Ματθ. 28, 19 ) και να διδάξουν πως ο Χριστός δεν είναι ένα μέσον αποικιοκρατίας, αλλά η πηγή της Ζωής και ο Λυτρωτής του κόσμου.

Η ευθύνη όλων για το πώς θα πρέπει να βιώνουμε την πίστη μας είναι πολύ μεγάλης σημασίας. Είτε το καταλαβαίνουμε είτε όχι, καθημερινά δίνουμε μαρτυρία σε προσωπικό και ενοριακό επίπεδο ως μέλη πάντα του σώματος της Εκκλησίας. Γι' αυτό και όλοι μας έχουμε ευθύνη αν η λανθασμένη στάση και πρακτική μας γίνεται αιτία άνθρωποι να απομακρύνονται από την εκκλησία, και συνεπώς να μην δοξάζεται αλλά να βλασφημείται το όνομα του Κυρίου (Ρωμ. 2, 24). Η Oρθοδοξία δεν είναι αποκλειστικό προνόμιο των Ελλήνων ή των Ρώσων και Σέρβων. Το «πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τά έθνη» σημαίνει πως κάθε ένας χριστιανός οφείλει να γίνει κήρυκας του Ευαγγελίου και όχι να κρατήσει την αλήθεια για τον εαυτό του. Είναι παραπάνω από σίγουρο πως πρέπει άμεσα να αλλάξουμε στάση ζωής και με τη βοήθεια του Παναγίου Πνεύματος να προσεγγίσουμε την σωστή πίστη στον Χριστό.

Τα λόγια του father John μαρτυρούν την ανάγκη ανίχνευσης μιας γνήσιας αλλά και ασυμβίβαστης Oρθοδοξίας: «Πρέπει να ξαναβρούμε τις Oρθόδοξές μας ρίζες. Δεν εννοώ ότι πρέπει αφελώς να γυρίσουμε το ρολόι και να ζήσουμε σε μια παλιά εποχή. Πρέπει να ξαναβρούμε την Ένωση της Μίας, Αγίας, Oρθόδοξης Εκκλησίας, η οποία είναι το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον μας».
Βασίλης και Κωνσταντίνα Δημητράκη
Έξετερ, Ιούλιος 2003

Ευχαριστίες:
Θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε τους Father John Palmer, Father Nicanor και Deacon Peter καθώς και την ενορία του Αγίου Συμεών και Άννας στο Έξετερ για τη συνεργασία τους στη συλλογή του υλικού για το παρόν άρθρο.


Βιβλιογραφικές αναφορές:
________________________________

- Επισκοπή του Σουρόζ, (2003), The Russian Orthodox Church in Great Britain - Diocese of Sourozh, στο HYPERLINK " http://www.sourozh.org "

- Oρθόδοξη Εκκλησιά της Αμερικής,(2003), The Orthodox Church of America, στο HYPERLINK " http://www.oca.org"

- Παπαθανασίου, Θ. Ν. και Παπαθανασίου, Ε. Τ. (2002) Δρόμοι Κελτών, Δρόμοι Σαξόνων: αναζητώντας χνάρια της χριστιανικής ιεραποστολής στη Βρετανία. Αθήνα: Αποστολική Διακονία.

Το άρθρο αυτό προέρχεται από Χριστιανική Φοιτητική Ένωση
http://www.xfe.gr

Το URL της ιστορίας αυτής είναι το εξής
www.xfe.gr/modules.php?name=News&file=article&sid=214